Nên chọn sáo mèo Tàu hay sáo Mèo Việt hay sáo Bầu

Nên chọn sáo mèo Tàu hay sáo Mèo Việt hay sáo Bầu.


Để tìm hiểu về vấn đề này chúng ta sẽ cần biết sáo mèo là gì? sáo mèo Việt, s mèo Tàu, sáo bầu có gì giống và khác nhau. Những yếu tố cần xét đến đó là cấu tạo, cách chơi (hệ bấm, cách cầm, thang âm), âm sắc và hình thức.

Xem thêm bài viết Các loại sáo mèo sáo bầu

Về cơ bản, sáo mèo Việt (sáo H’ mông)và sáo bầu hay sáo mèo Tàu đều có một đặc điểm về cấu tạo và nguyên tắc phát âm chung và âm sắc giống nhau:

Âm của s Mèo và sáo Bầu có độ khàn và ấm nhất định, có nét đặc trưng riêng mà nghe là có thể nhận ra được, nó khác hẳn với sáo ngang và tiêu (nghe video trên web và youtube để hiểu rõ hơn nhé). Lý do mà âm sáo mèo, sáo Bầu khác với loại sáo khác là do nó có nguyên tắc phát âm giống nhau. Khi ta thổi vào miệng thổi sẽ làm cho lam đồng rung tạo âm cơ bản và thanh bấm trên sáo đóng vai trò là hộp cộng hưởng tạo nên các âm thanh có cao độ khác nhau thành các nốt nhạc. Về âm vực, sáo H’ mông hay sáo Bầu đều bị hạn chế âm vực không thổi được nhiều nốt như các loại sáo khác (Nếu không bị nhược điểm này, chắc sáo Mèo Bầu nói chung sẽ rất phổ biến).

Ưu điểm nhược điểm, lý do chọn mua sáo mèo Việt:

• Nắp miệng sáo mèo Việt bó sát lấy lam đồng, không gian bên trong miệng thổi bé, nên việc đánh lưỡi và rung hơi trên sáo mèo việt rất dể dàng, tiêng sáo căng và chắc hơn, lên nốt cao tốt hơn. Tuy nhiên, nắp miệng như vậy sẽ gây cản trở trong việc chỉnh sửa lam đồng, vì không thể tháo lắp dễ dàng.
• Âm sắc ấm và thường ấm hơn và sẽ tốt hơn sáo mèo Tàu cùng giá. Tuy nhiên sáo mèo Việt sẽ không được trang trí và đẹp như sáo mèo Trung Quốc, thường được làm bằng trúc hoặc nứa Việt.
• Tone và hệ bấm trên sáo mèo Việt có thể được chế tạo đa dạng hơn do shop tự làm nên có thể làm theo bất kỳ tone nào và bất kỳ hệ bấm các bạn yêu cầu, cái này rất có lợi cho những người chơi chầu văn vì họ cần rất nhiều tone và cũng yêu cầu hệ bấm riêng.
• Sáo mèo Việt có dể cầm hơn sáo mèo Tàu do lỗ cao nhất được đặt lệch sang 1 bên, tuy nhiên, vì vậy mà lại không thể chơi được cho người thuận tay phải và tay trái.
• Sáo mèo Việt có hệ bấm và thang âm, các nốt, cách chơi khá đặc trưng, khó hòa tấu cùng với sáo ngang và tiêu. Tuy nhiên, nếu chúng ta chế tạo thêm 1 nốt cần thiết thì nó hoàn toàn có thể chơi như sáo mèo Tàu và sáo Bầu nhưng thế bấm khác.
  • Thế bấm và thang âm của sáo mèo Tàu các tone hay sử dụng :
  • Tone Đô : Là, Đô, Rê, Mi, Fa, Sol, La, (Sib, Si) Do2, Re2.
  • Tone Rê : Sì, Re,Mi, Fa#, Sol, La, Si,(Do2,Do2#) Re2, Mi2.
  • Thế bấm và thang âm của sáo H mông Mèo Việt giọng Nam các tone hay sử dụng:
  • Tone Đô: Sòn, ((Sìb))Đô, Rê, Mib, Fa, Sol, (Lab),La, Sib, Đô2.
  • Tone Rê: Là, ((Đô)) Rê, Mi, Fa, Sol, La, (Sib), Si, Đô2, Rê2.
  
  Các nốt trong (…) là nốt ở thế bấm phụ, các nốt trong ((…)) có thể bị sai âm do nó không được quan tâm trong hệ s Mèo Việt.
  • Như vậy : thang âm của sáo H mông Việt tone Rê nếu có thêm nốt Đô và bỏ đi nốt Si (trên s Mèo Việt tone Đô là nốt La) thì nó giống cây sáo Mèo Tàu. Nhưng nếu cầm theo hệ mèo Việt thì thế bấm có khác nhau. Nếu bịt lỗ Si kia đi thì sẽ giống nhau.
  • Sáo Mèo Kép Việt được ghép lại từ 2 cây sáo mèo Nam (giọng trầm – to) s mèo Nữ (giọng cao, bé, cao hơn giọng Nam 1 quảng 8), s mèo Nữ bè hoặc thổi thay s Mèo Nam 1 số đoạn để tạo sự khác biệt.

Ưu nhược điểm, lý do chọn mua sáo mèo Tàu:

• Âm sắc sáo mèo Tàu của Trung Quốc thường mảnh và nhẹ hơn s mèo Việt (cái này cũng tùy người làm nữa, nhưng thường là vậy). Nếu cùng giá, thì thường chất lượng lam đồng và âm của sáo mèo Trung Quốc sẽ thua sáo mèo Việt Nam nhưng hình thức thì đẹp, sang trọng hơn. S Mèo Tàu thường được làm bằng trúc tím, màu đen rất đẹp.
• Nắp miệng của s mèo Tàu thường là tấm nhựa hoặc nắp miệng ống inox sẽ có khoảng không gian phía trong nắp miệng lớn, do đó khi rung hơi và đánh lưỡi sẽ không chắc như s Mèo Việt.
• Tone trên sáo mèo Tàu ở Trung Quốc khá đầy đủ, tuy nhiên ở Việt Nam chủ yếu chỉ có tone Đô (ký hiệu và F và cao hơn tone Đô mèo Việt 1 cung – s Mèo Việt tone Đô có nốt Đô cao nhất, trong khi s Mèo Tàu tone Đô có nốt Rê cao nhất).
• Cầm sáo mèo Tàu khó linh hoạt ngón hơn do lỗ cao nhất làm chính giữa bên dưới chứ không làm lệch, nhưng s mèo Tàu không sử dụng ngón út và hoàn toàn có thể chơi theo thế thuận tay phải hay tay trái do có khớp nối có thể xoay. Khớp nối cũng có tác dụng điều chỉnh cao độ âm thanh khắc phục vấn đề chênh lệch cao độ do nhiệt độ môi trường và luồng hơi (tuy vậy, chúng ta hoàn toàn có thể khắc phục vấn đề này bằng cách điều chỉnh nút chặn hoặc làm thêm khớp cho s Mèo Việt.
• Sáo Mèo Trung Quốc có hệ bấm và thang âm (các nốt nhạc trên sáo mèo Tàu và cách bấm) phù hợp với nhiều bài nhạc hơn và cũng có thể chơi được những bài của s mèo Việt như “Xuân về bản Mèo”, “Gọi em bên suối”, … nhưng s Mèo Việt nếu biết chế tạo cũng có thể chơi như sáo mèo Tàu và sáo Bầu.
  • Thế bấm và thang âm của sáo mèo Tàu các tone hay sử dụng :
  • Tone Đô : Là, Đô, Rê, Mi, Fa, Sol, La, (Sib, Si) Do2, Re2.
  • Tone Rê : Sì, Re,Mi, Fa#, Sol, La, Si,(Do2,Do2#) Re2, Mi2.
  • Khi chơi nhạc chúng ta cứ quan niệm các nốt trên sáo các tone khác như tone Đô nhé!
  
  Các nốt trong (…) là nốt ở thế bấm phụ, các nốt trong ((…)) có thể bị sai âm do nó không được quan tâm trong hệ s Mèo Việt.
  • Sáo mèo Kép Tàu được chế tạo theo kiểu nâng nốt, tăng độ rộng của âm vực (cải thiện được nhược điểm âm vực hẹp của s Bầu và s Mèo), bao gồm 1 thanh trầm và 1 thanh cao hơn 2,5 cung.

Ưu và nhược điểm, lý do chọn mua sáo Bầu.

• Về thế bấm, cách chơi, các nốt trên sáo Bầu, màu âm của sáo Bầu giống với sáo Mèo Tàu. Tuy nhiên, sáo Bầu được thổi dọc và cầm dọc nên dể cầm hơn rất nhiều.
• Sáo Bầu thường có tone cao hơn sáo Mèo, nó có tone Bb (= Fa)hoặc C (= Sol) còn s Mèo lại là F (=Đô), G(=Rê).
• Sáo Bầu có thêm 2 thanh bè, được gắn lam đồng (loại bé hơn), khi chúng ta mở nút bè thì 2 thanh này sẽ phát ra âm bè, làm cho tiếng sáo bầu giống với tiếng kèn.
• Sáo Bầu được thổi qua 1 ống bầu, việc thổi qua ống bầu to như vậy, làm cho sáo Bầu khó chơi hơn, khi rung hơi, ngắt hơi hay đánh lười hay phát ra tiếng “è” do hơi bị hút lại. Để khắc phục được vấn đề này, cần có luồng hơi căng và chắc, cùng với các mẹo và kỹ thuật riêng.

Ưu và nhược điểm, lý do chọn sáo Mèo dọc.

• Sáo Mèo dọc ít được sử dụng hơn, nó giống s Mèo ngang của Tàu nhưng lại được thổi dọc thông qua 1 ống miệng thổi ở đầu sáo. Vì vậy nó sẽ hơi giống sáo Bầu nhưng không có 2 thanh bè và thường có tone trầm hơn.

Dòng sáo Bầu hay sáo H mông – mèo đều có thể chế thêm được các nốt cao hơn thường gọi là chế Mi2, Fa2 hoặc ca hơn. Để chế được các nốt cao hơn, thường phải làm với tone sáo cao 1 chút để các lỗ bấm gần hơn và phải sử dụng lam đồng loại tốt nhất. Sáo Mèo chế sẽ căng và dể lên cao hơn sáo Bầu nhưng lại ít được chế hơn.

Về hình thức của sáo Mèo Việt, s Mèo Tàu và sáo Bầu:

• Xem hình thức thông qua hình ảnh của 3 loại trên có thể đánh giá loại nào đẹp hơn. Thường thì sáo mèo Việt sẽ mộc mạc hơn và không có khớp nối.

Các loại sáo mèo Việt nam được làm từ trúc hoặc nứa.

sáo mèo Tàu các loại với hình thức đẹp mắt

Các loại sáo bầu.
Vậy, nên chọn sáo Mèo Việt hay sáo mèo Tàu hay sáo Bầu:


Điều này phụ thuộc vào các bạn, đọc bài viết trên kỹ và tự có câu trả lời cho bản thân nhé.

Mua sáo Bầu và Mèo tại Sáo bầu – sáo Mèo.

Video giới thiệu các loại sáo Bầu – Mèo.


Xem clip tại tại đây

Bài viết Nên chọn sáo mèo Tàu hay sáo Mèo Việt hay sáo Bầu có nguồn từ Shop Sáo trúc Lãng Tử.

Đọc thêm bài viết các loại sáo